Przepuklina kręgosłupa – co to jest?
Przepuklina kręgosłupa może być poważnym schorzeniem wymagającym niezwłocznej wizyty u fizjoterapeuty lub neurochirurga. Jest to stan związany z ostrym lub przewlekłym bólem kręgosłupa. W konsekwencji może prowadzić do ograniczenia ruchomości i problemów neurologicznych. W rzeczywistości jest to wysunięcie jądra miażdżystego krążka międzykręgowego poza przestrzeń międzykręgową. Takie przemieszczenie może powodować ucisk rdzenia lub korzeni nerwowych. Warto wiedzieć, że przepuklina może być bezobjawowa przez całe życie i jeżeli nie powoduje konfliktu z innymi tkankami nie jest dla nas groźna. Poprzez badanie u fizjoterapeuty lub lekarza można ocenić czy przepuklina zagraża naszemu zdrowiu. Inne określenia przepukliny: wypadnięty dysk, wysunięty dysk, rwa kulszowa, rwa ramienna, rwa udowa, korzonki, lumbago, dyskopatia.
Przepuklina kręgosłupa – jak powstaje?
Przepuklina kręgosłupa to schorzenie powstające w większości przypadków latami. Proces ten powodowany jest powstającymi w kręgosłupie przeciążeniami i mikrouszkodzeniami krążków oraz zaburzoną biomechaniką ciała (np. w wyniku siedzącego stylu życia). Wszystkie tkanki w ciele odżywiają się w trakcie ruchu. Podczas chodzenia dochodzi do rytmicznego dociskania krążka międzykręgowego dzięki czemu następuje wymiana składników odżywczych (dyfuzja i osmoza). Brak ruchu jest istotnym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu przepuklin kręgosłupa. Czasami przepuklina może powstać nagle na skutek urazu.
Przepuklina kręgosłupa – objawy?
Pacjenci określają poziom bólu towarzyszący temu schorzeniu jako wysoki lub bardzo wysoki. Przepuklina kręgosłupa może wystąpić na każdym jego poziomie, ale szczególnie narażone są odcinki szyjny i lędźwiowy. Przy zaawansowanej chorobie może dochodzić do zmniejszenia siły mięśniowej i niedowładów w kończynach.
Przepuklina kręgosłupa lędźwiowego: Ból w centralnej części pleców, pośladku, promieniowanie do uda, łydki, stopy. Jeżeli przepuklina krążka międzykręgowego jest masywna dochodzi do niedowładu stopy (pacjent nie może stanąć na pięcie lub na palcach).
Przepuklina kręgosłupa piersiowego: Ból pomiędzy łopatkami, promieniowanie wzdłuż żeber do przodu klatki piersiowej – mostka. Może być zbliżony, a co za tym idzie mylony z bólem serca.
Przepuklina kręgosłupa szyjnego: Ból w obrębie szyi, głowy, barku lub łopatek. Promieniowanie do ramienia i ręki z drętwieniem palców.
Budowa kręgosłupa a przepuklina?
Kręgosłup człowieka to kolumna składająca się z 24 kręgów i kości krzyżowej. Jego kształt przypomina literę „S”. Wyróżniamy 3 naturalne krzywizny kręgosłupa: lordozę lędźwiową, kifozę piersiową i lordozę szyjną.
Kręgi szyjne i piersiowe są drobniejsze w swojej budowie niż kręgi lędźwiowe. Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe – popularne dyski. Każdy zbudowany jest z centralnie umieszczonego jądra miażdżystego i otaczającego go pierścienia włóknistego. Krążki międzykręgowe mają okrągły kształt, a ich grubość wynosi od 3-4 mm do 12-15 mm. Spełniają one rolę amortyzującą i wypełniają przestrzenie pomiędzy kręgami. Kiedy są dobrze odżywione ich podatność na urazy jest niska. Zmniejszona aktywność fizyczna i wiek doprowadzają do gorszego „uwodnienia” a co za tym idzie, większej podatności na urazy. Uproszczony mechanizm powstawania przepukliny polega na przemieszczaniu się jądra miażdżystego, które wywiera nacisk na pierścień włóknisty. To z kolei prowadzi do przemieszczania się ich w kierunku tylnym – do kanału kręgowego. Kolejnym etapem jest ucisk powstałej już przepukliny na struktury nerwowe, które znajdują się w niewielkiej odległości od krążka międzykręgowego. Prowadzi to do wytworzenia stanu zapalnego i objawów bólowych.
Jaka fizjoterapia w leczeniu przepukliny kręgosłupa?
Pierwsza wizyta u fizjoterapeuty obejmuje wywiad i szereg specyficznych testów pozwalających określić co dokładnie jest przyczyną problemu (staw, mięsień, nerw, dysk) i na jakim poziomie kręgosłupa znajduje się problem. Następnie fizjoterapeuta proponuje leczenie przy pomocy technik manualnych mających na celu m.in. poprawę ruchomości stawów międzykręgowych, zmniejszenie stanu zapalnego, poprawę ukrwienia, rozluźnienie mięśni, neuromobilizację (poprawa funkcjonowania podrażnionych struktur nerwowych). Fizjoterapeuta dopasowuje zestaw ćwiczeń, których celem jest poprawa postawy ciała, aktywizacja odpowiednich mięśni, przywrócenie zakresu ruchu pozostałych stawów oraz ochrona kręgosłupa.
W większości przypadków pod wpływem powyższych zabiegów objawy ustępują i pacjenci wracają do funkcjonowania bez bólu. Czasami wymagana jest konsultacja neurochirurgiczna
i ewentualna operacja. W przypadku zabiegów neurochirurgicznych fizjoterapia jest kolejnym etapem, który odgrywa kluczową rolę w powrocie do zdrowia i sprawności pacjenta.
autor: fizjoterapeuta mgr Mateusz Wyszyński
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat przepukliny kręgosłupa i profilaktyki możesz przejść do poniższych linków.